مادربرد های مجهز به چیپست Z68 و مادربرد ASUS OP8Z68-V pro
سرانجام مادربوردهاي مجهز به چيپ‌ست Z68 پا به عرصه IT گذاشتند.
چيپ‌ستي که به گفته اينتل برخي نواقص و محدوديت‌هاي دو چيپ‌ست P67 و H67 در
آن برطرف شده و امکانات و قابليت‌هاي جديدي را در اختيار کاربر قرار
مي‌دهد. اولين مادربورد از اين مجموعه که به دستمان رسيده، P8Z68-V Pro
محصول شرکت Asus بوده و آن‌طور که از ظواهر امر پيداست، جزء محصولات
ميان‌قيمت به شمار مي‌آيد.
ظاهر اين مادربورد بسيار شبيه Asus P8P67 Pro طراحي شده که تا حدودي بهينه
شده‌است. خنک‌کننده‌هاي روي مادربورد برخلاف مدل قبلي به خوبي روي مادربورد
محکم شده‌اند و ظاهر آنها هم کمی تغییر کرده است.
رابط‌ها و پورت‌ها
چيپ‌ست Z68 مانند P67 تنها از دو پورت SATA 3 پشتيباني مي‌کند. Asus نيز يک
کنترلر Marvell روي مادربورد قرار داده تا تعداد اين پورت‌ها به چهار عدد
برسد. اين‌بار Asus براي ارائه پورت‌هاي USB 3.0 به سراغ کنترلرهاي
ASMedia رفته‌است. دو عدد از اين کنترلرها روي مادربورد قرار گرفته و چهار
پورت USB 3.0 (دو عدد در عقب و دو عدد با استفاده از رابط مخصوص) نيز در
اين مادربورد تعبيه شده‌است. براي پورت eSATA II نيز يک کنترلر JMicron
JMB362 در نظر گرفته شده‌است. رابط‌هاي روي مادربورد شامل يک PCI-E x16، يک
PCI-E x8، يک PCI-E x4، دو PCI-E x1 و دو PCI مي‌شود. نکته‌اي که بايد در
اينجا در نظر گرفته شود اين است که، رابط PCI-E x4 تنها در صورتي مي‌تواند
با سرعت x4 فعاليت کند که دو رابط PCI-Ex1، پورت eSATA II و يکي از
کنترلرهاي USB 3.0 غيرفعال شوند. فاصله ميان دو پورت PCI-E x16 و PCI-E x8
به نحوي است که فضاي کافي براي عبور هوا وجود دارد و اين موضوع باعث کاهش
دماي کارت‌هاي گرافيک هنگام استفاده از فناوري توسعه‌دهنده گرافيکي مانند
SLI يا CrossfireX مي‌شود.
پايين مادربورد دکمه‌هاي روشن و خاموش قرار دارند اما خبري از Debug LED
نيست. با وجود اين، چند ديود‌نوري کوچک روي مادربورد قرار دارد که با بروز
مشکل در هر قسمت روشن شده و به کاربر هشدار مي‌دهند.
پانل پشت
همان‌طور که گفتيم، Z68 ترکيبي از P67 و H67 است و در پانل پشت مادربورد
مي‌توان بخشي از حاصل اين ترکيب را مشاهده کرد. در کنار پورت‌هاي معمول،
خروجي‌هاي تصوير D-Sub، DVI و HDMI نيز قرار دارند. با اين حال، وجود اين
پورت‌ها باعث مي‌شود، جا براي پورت‌هاي ديگر تنگ شده و در نهايت پورت‌هاي
ضروري مانند PS/2 حذف شوند (يک روز از زمان تست ما به پيدا کردن يک
صفحه‌کليد با پورت USB سپري شد!). مورد ديگري که در اينجا خودنمايي مي‌کند،
بلوتوث نسخه 1/2 است که از ويژگي BT GO! پشتيباني مي‌کند.
Lucid Virtu
ما این مادربورد را در هر دو حالت iGPU (اولویت با پردازنده‌گرافیکی مجتمع)
و dGPU (اولویت با کارت‌گرافیک) تست کردیم. نرم‌افزار Lucid Virtu با برخي
نرم‌افزار‌ها و بازي‌ها مشکل دارد. به‌عنوان مثال، در تست‌هاي ما در حالت
dGPU، اجراي نرم‌افزار 3D Mark 11 و بازي Stalker ممکن نبود و بايد Lucid
Virtu را غيرفعال مي‌کرديم. در حالت iGPU نيز گاهي اوقات کارت‌گرافيک
شناسايي نمي‌شد و مادربورد براي پردازش تصاوير همچنان از پردازنده‌گرافيکي
مجتمع استفاده مي‌کرد. این نکته را نیز باید در نظر داشت که استفاده از
حالت iGPU اندکی کارایی نهایی را کاهش می‌دهد (براي کسب اطلاعات بيشتر
درباره اين فناوري و ديگر فناوري‌هاي موجود در اين چيپ‌ست به مقاله چيپ‌ستي
از نسل آينده که در شماره 30 منتشر شده مراجعه کنيد).
بايوس
بايوس UEFI به دو صورت خلاصه و مفصل طراحي شده‌است. در اولين ورود به
بايوس، نخست مدل خلاصه نمايش داده مي‌شود که شامل مشخصات سيستم، انتخاب
درايو بوت و ولتاژ و دما است. در حالت مفصل نيز تمامي امکانات و تنظيمات در
اختيارتان قرار خواهدگرفت. بعضي از تنظيمات در جاي مناسب قرار ندارند و
براي اورکلاک نيز علاوه بر انجام آن به صورت دستي، قابليتي نيز براي
اورکلاک خودکار در نظر گرفته شده‌است.
براي تست مادربورد از سيستمي که مشخصات آن در جدول درج شده‌است، استفاده کرديم.
نتايج تست
اورکلاک
قبلاً پردازنده Core i5 2500K را روی یک مادربورد مجهز به چیپست P67
اورکلاک کرده بودیم. حالا در این مادربورد مشاهده می‌کنیم که در حالت
اورکلاک حداکثر فرکانس همان پردازنده با خنک‌کننده یکسان، 100 مگاهرتز
افزایش یافته و به 5200 مگاهرتز می‌رسد (فرکانس پایه 100 مگاهرتز، ضریب 52،
ولتاژ پردازنده 1/45 ولت). در این حالت نتایج تست WPrime، در دو دست 32M و
1024M به ترتیب 6/804 و 216/324 ثانیه است.
