مروری گذرا بر تاریخچه ملی شدن صنعت نفت
برترین ها:
تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت ایران در روز 29اسفندماه سال 1329، نقطه
عطفی در تاریخ سیاسی، اقتصادی و مبارزات مردم ایران برای نجات سرمایه های
ملی این مرز و بوم از دست بیگانگان به شمار می رود.
زمانی
كه اولین چاه نفت در ایران در بیش از یكصد سال قبل در منطقه مسجد سلیمان
در استان خوزستان توسط یك شركت انگلیسی كشف شد ، دولت وقت ایران هیچ آگاهی
و دركی از این اتفاق مهم نداشت. اما كاشفان آن به خوبی می‌دانستند به چه
ثروتی در ایران دست یافته‌اند و پایه‌های استعمار خود در ایران را با
قراردادهای استثماری استخراج، تولید و فروش نفت خام ایران بنا نهادند.
شركت
های خارجی سال ها سرمایه مردم ایران را به تاراج بردند و دولت های وقت
ایران هیچ گونه تلاش و توجهی برای احقاق حقوق مردم انجام ندادند.
دكتر 'محمد مصدق ' بزرگمرد تاریج سیاسی و اقتصادی ایران حركت بزرگی را در كشور آغاز كرد كه سنگ بنای تفكر اقتصاد 'بدون نفت' بود.
وی در شهریورماه 1320 و سقوط رضاخان ، در انتخابات دوره چهاردهم مجلس وقت، بار دیگر به مجلس راه یافت.
شرایط
بین المللی در این دوره، به نحوی بود كه كشورهای مختلف به ویژه روسیه،
انگلیس و آمریكا با پیشنهادهایی به دولت ایران، خواستار كسب امتیاز نفتی
بودند و از آنجا كه انگلیس، امتیاز بهره برداری از منابع نفت جنوب كشور را
در اختیار داشت، روسها درصدد كسب امتیاز منابع نفتی شمال و آمریكایی ها
نیز به دنبال امتیاز نفت، در ایران بودند.
دكتر
مصدق كه رهبری گروهی متشكل از 16تن از نمایندگان مجلس چهاردهم را
برعهده داشت، در خصوص واگذاری امتیاز نفت به خارجی ها گفت: 'به بهانه
اینكه به یك كشور نفت داده شده است، نباید به هیچ كشور دیگری امتیاز داد
چرا كه این دور باطل تمامی نخواهد داشت.'
مصدق
در دوارن مبارزات خود برای ملی كردن صنعت نفت، بارها بر این نكته تاكید
داشت كه ایرانیان باید خود منابع نفتی كشورشان را اداره و بهره برداری
كنند.
دكتر مصدق برای
مقابله با فشار شوروی برای گرفتن امتیاز نفت شمال ایران، قانونی را در این
دوره مجلس به تصویب رساند كه دولت از مذاكره در مورد امتیاز نفت تا زمانی
كه نیروهای خارجی در ایران هستند، منع می‌شد.
حركت
ملی شدن صنعت نفت در شرایطی شكل گرفت كه ایران بزرگترین تولیدكننده نفت
خام خاورمیانه بود و پس از آمریكا، ونزوئلا و شوروی سابق؛ چهارمین
تولیدكننده معتبر نفت خام دنیا محسوب می شد. در آن دوران، كل تولید نفت خام
ایران، 32میلیون تن در سال معادل بیش از یك سوم مجموع تولید نفت خام
خاورمیانه ( 90میلیون تن در سال ) بود. از سوی دیگر، ایران 90درصد نفت
خام مورد نیاز اروپای غربی را در آن دوران تامین می كرد.
