(Star)به گروهي از اجرام سماوي گفته ميشود كه داراي نورند مانند خورشيد
سياره :(Planet) سياره منبع نور نيست و به دور ستارهايي در گردش است سياره با انعكاس نور ستاره روشن ديده ميشود مانند زمين
قمر :(Satellite)قمر مانند سياره منبع نور نيست و به دور سياره ميگردد مانند ماه
دنبالهدار Comet: دنبالهدار جرم سماوي يخي است كه به وسيله گاز و غبار احاطه شده است و بر روي مدار بيضي كشيدهايي حول خورشيد ميگردد بخش جامد دنبالهدارـ سر دنبالهدار را تشكيل ميدهد كه قطر آن 16 هزار تا 160 هزار كيلومتر است در اثر رانده شدن گاز و غبار سردنبالهدار توسط فشار تابشي خورشيد و باد خورشيدي، دنباله به وجودميآيد كه همواره به سوي خارج از خورشيد امتداد مييابد. طول دنباله معمولاً 8 تا 40 ميليون كيلومتر است دنبالهدار هالي يكي از دنبالهدارهاي معروف است كه هر 76 سال رويت ميگردد.
حركت سيارات :
ويژگيهاي كلي حركت سيارات بشرح زير ميباشد.
-سيارات در يك جهت حول خورشيد در حركتند اين حركت، حركت مداري (انتقالي) سيارات ناميده ميشود.
- سيارات علاوه بر حركت مداري داراي حركت چرخشي (وضعي) نيز هستند جهت حركت چرخشي همه سيارات به جزء زهره و اورانوس، در همان جهت حركت مداري است.
- مدار سيارات (سير حركت مداري) شكل بيضي است.
- مدار سيارات تقريباً همه صفحهاند.
1-دوره مداري سيارات: فاصله زماني بين دو عبور متوالي سياره از يك وضعيت در فضا دوره مداري سياره ناميده ميشود.
1-1 دوره مداري نجومي: مدت زماني است كه سياره يك دوران كامل حول خورشيد را نسبت به يك شماره انجام ميدهد.
2-1دوره مداري هلالي: فاصله زماني عبور يك سياره از دو وضعيت مشابه متوالي نسبت به زميندوره مداري هلالي ناميده ميشود.
بين دروه مداري نجومي و هلالي سيارات رابطه وجود دارد كه براي سيارات تحتاني و فوقاني بصورت زير است.
قوانين كپلر :
قانون اول: مدار سيارات بيضي است و خورشيد در يكي از كانونهاي آن قراردارد . بنابراين فاصله سيارات از خورشيد دايماً تغير ميكند هنگامي كه سياره نزديكترين و دورترين فاصله را از خورشيد دارا ميشود بهترتيب ميگويند در حضيض و اوج قراردارد .
قانون دوم : شعاع حامل سياره، در زمانهاي مساوي، سطوح مساوي را طي مينمايد طبق اين قانون مساحت مثلثهاي ESE؛DSD؛BSB ( شكل ........... ) كه در زمانهاي مساوي جاروب شدهاند، با هم برابرند چون ارتفاع مثلثها با هم برابر نيست نتيجه ميشود كه سرعت حركت مداري سيارات ثابت نبوده، و در نقطه حضيض بزرگتر و در نقطه اوج كمتر ميشود. سرعت زمين در حضيض و اوج به ترتيب 28/30كيلومتربر ثانيه و 29/29 كيلومتر بر ثانيه ميباشد.
قانون سوم : مجذور دوره مداري سياره متناسب با مكعب فاصله سياره از خورشيد است اگر دوره مداري سياره را p و فاصله آنرا a بناميم طبق قانون سوم كپلر خواهيم داشتP2=KA3
k ضريب تناسب است . مقدار تقريبي آن، وقتي P بر حسب سال و a بر حسب واحد ستاره شناختي ( برابر با فاصله متوسط زميني از خورشيد و 1013×496سانتيمتر است) باشد در حدود يك است.
كهكشان Galqxy:كهكشان از اجتماع تعداد زيادي ستاره كه به وسيله نيروي گرانش مقيدند به وجود ميآيد. مانند كهكشان راه شيريكهكشان راه شيري شامل حدود 400 ميليارد ستاره است كه از ميان آنها تنها حدود 6800 ستاره با چشم غيرمسلح قابل رويت است و داراي قطري حدود 81550
سال نوري و ضخامت حدود 6500 سال نوري و جرمي حدود 145 ميليارد برابر جرم خورشيد است. منظومه شمسي به فاصله حدود 27700 سال نوري از مركز كهكشان راه شيري فاصله دارد. منظومه شمسي در داخل كهكشان با سرعتي حدود 250 كيلومتر بر ثانيه حول مركز آن ميچرخد و در هر 250 ميليون سال يك دور كامل انجام ميدهد اين مدت را سال كهكشاني مينامند.
(شكل 2)
منظومه سيارهاي (Planetary system) :هر سياره همراه با سيارات و دنبالهدارهاي حول آن اقمار دور
سيارات و اجرام سماوي كوچكتر ديگر، مجموعهايي را بنام منظومه سيارهايي، تشكيل ميدهند كه با نام ستاره مركزي مشخص ميشود. مانند منظومه خورشيدي
كر ه سماوي : كرهايي است كه اجرام سماوي روي آن به نظر ميآيند مركز آن چشم ناظر و قطبين آن محل تلاقي محور چرخش زمين با كره سماوي است.
دايره البروج : مدار حركت ظاهري سالانه خورشيد بر روي كره سماوي نوار باريكي است كه آن را دايره البروج گويند.
منطقة البروج : اگر مدار سيارات مرئي با چشم و ماه را نيز در نظر بگيريم مشاهده ميشود كه اين مدارها در نوار پهني از كره سماوي به عرض حدود 17 درجه قرار ميگيرند كه آن را منظقةالبروج مي نامند. صورتفلكي در روي كره سماوي مجموعههاي تصوري بنام صورت فلكي متداول شدهاند
علت پيدايش صورتهاي فلكي : قدما براي سهولت در جهتيابي، اجرام سماوي نزديك به هم در روي كره سماوي را بطور نظري به يكديگر متصل كرده و شكل خاصي به آن ميدادند و آن را صورت فلكي ميناميدهاند.
كره سماوي جمعاً شامل 88 صورت فلكي است مانند دباكبرـ دباصغرـ عقرب و ..........
براي سهولت در تشخيص اجرام سماوي يك صورت فلكي از يكديگر هر يك از آنها را با يكي از حروف الفبا يوناني علامت گذاري ميكنند بدين ترتيب كه درخشانترين آنها را با حرف à (آلفا) و اجرامي كه درجه روشنايي آنها كمتر است با حرف
ß(بتا)ـ Ý (گاما) و غيره مشخص ميسازند.
براي نمونه پور نورترين ستاره صورت فلكي دباصغر را (ursaminor) à مينامند كه همان ستاره جدي يا ستاره قطبي است و در نزديك قطب شمال سماوي قرار دارد.
هرشب میان مقبره ها راه می روم
شاید هوای زیستنم را عوض کنم