چرا کاوش براي شناختن امام واجب است؟

کاوش براي شناختن امام به اين جهت واجب است که حد اقل اين احتمال در بين است که شخصيتي باشد که اطاعت او به حکم خدا بر ما واجب وبر امور ولايت بين است که شخصيتي باشد که اطاعت او به حکم خدا بر ما واجب وبر امور ولايت داشته باشد، و مفسر قرآان و مبين احکام و رهبر دين و دنياي مردم باشد، وبا اين احتمال، عقل ما را موظف مي نمايد که پيرامون آن به کاوش بپردازيم و او را شناسائي نمائيم. و اگر در اين وظيفه مسامحه کنيم و چنين شخصيتي وجود داشته باشد و او را نشناخته باشيم، معذور نخواهيم بود و الزام عقلي و وجداني داريم که دنبال اين احتمال را بگيريم تا به نفي يا اثبات آن برسيم.

و اين بيان در لزوم شناختن پيغمبر و بلکه لزوم کاوش از وجود خدا نيز جاري است. هيچ کس معذور نيست که در برابر اينگونه مسائل بي تفاوت باشد. بايد براي هر يک از اين پرسشها پاسخ داشته باشد، که صاحب اين جهان و آفريننده اين جهان کيست؟ و زندگي و حيات و بطور کلي عالم هستي پوچ و پوک و لغو و باطل و نااميد کننده است، يا با محتوي و بر حق و اميد بخش و در مسير بقاء و کمال است؟ خدا بندگان را با نيازي که به هدايت دارند چگونه هدايت کرده است؟ آيا به همان هدايتهاي عقلي و فطري اکتفا کرده، يا علاوه به وسيله افرادي به نام انبياء و پيامبران، آنها را به برنامه هاي اعتقادي و اخلاقي و عملي هدايت فرموده و حجت را بر مردم تمام کرده و لطفش را کامل نموده است؟ آيا براي رهبري بعد از پيغمبر، کسي را معين کرده است؟ و اگر معين کرده
است شخص تعيين شده کيست؟ اگر هم کسي بشر را متوجه به اينگونه پرسشها ننمايد، خود به خود اين سؤالات برايش جلو مي آيد.

علاوه بر اين، در مورد شناخت امام، قرآن و احاديث نيز دلالت و صراحت دارند
مثل آيه:

(ياأيها الذين آمنوا أطيعوا الله وأطيعوا الرسول واُولي الامر منکم)
[1]  «اي کساني که ايمان آورده ايد، خداي را اطاعت کنيد و رسول و صاحبان امر از خويش را فرمان بريد».

روشن است طبق اين آيه اطاعت ولي امر واجب است، و آن بدون شناخت او امکان پذير نيست. از اين جهت شناختن امام واجب است، بنا بر اين هيچ کس در ترک معرفت امام و تحقيق و کاوش از اين موضوع معذور نمي باشد.

امامت بر حسب اصطلاح

امامت وقتي بطور اطلاق و بي قيد گفته مي شود، پيشوائي و سر پرستي و وجود
الگوئي و نمونه برتر و عالي تر و نمايش يک مکتب است، وبه عبارت ديگر، مقصود از
امامت، در اصطلاح و در هنگامي که بدون قرينه اي ذکر شود، در لسان قرآن و نهج
البلاغه و ساير احاديث و روايات، منصب و مقامي است که خدا به افرادي از خواص بندگان
شايسته خود که انسان مافوقند عطا مي کند، و دارندگان آن منصب، کارگزاران خدا و
نگبهان امر و شرع خدا، و گواهان بر خلق خدا و دست پروردگان خدا، و در قيامت مدافع
از پيروان خود و شفعاء آنها مي باشند، و وارد بهشت نشود، مگر کسي که آنها را
بشناسند و آنها او را بشناسند. و وارد آتش نشود، مگر کسي که آنها را انکار کند
وآنها او را انکار نمايند.

کتاب خدا و سنّت پيغمبر (ص) فقط توسط آنان شرح و تفسير مي شود، و هر کس تند
رفته باشد بايد به سوي آنها باز گردد، و آنان که کند مي روند بايد خود را به امام
برسانند.

امامان مانند نجوم آسمانند، که هر زمان يکي از آنان از دنيا برود ديگري
قائم مقام او مي شود. اگر سخن بگويند حق و راست مي گويند، واگر سکوت کنند کسي بر
آنان پيشي نمي گيرد، درهاي حکم و حکمتهاي خدا در اختيار امام
است.

امام حيات علم و مرگ جهل است، بردباريش از دانائيش آگاهي مي دهد، و ظاهرش
از باطنش.

امام از حق و قرآن جدا نمي شود و قرآن و حق از امام جدا نمي
شوند.

امامان ارکان اسلام و پناهگاه مردم مي باشند، حق به واسطه آنها به نصاب و
معيار خود قرار مي گيرد، و آنان راسخان در علم هستند. خدا آنان را برگزيده و بلند
گردانيده، هر کس به امام تمسک جويد و در کشتي ولايت و ايمان به او بنشيند، نجات مي
يابد.

آيات کريمه قرآن در شأن آنها نازل شده و گنجهاي علم خدا به آنها عطا شده.
زمين از وجود امام خالي نخواهد ماند، يا امام ظاهر و آشکار است، يا غايب و پنهان از
انظار.

امام رهبر سياسي و فکري و خليفه خدا و حاکم و ولي امر است، يعني همه اين
مقامات از شؤون او است. او از جانب خدا ولي امر و حاکم و خليفه است، و اولويّت به
اموال و نفسو مردم دارد و بر اداره امور و کارها و احقاق حقوق و دفع و رفع ظلم و
اجراي احکام و سياسات، و بر قرار کردن عدالت در بين مردم و حفظ نظام و تأمين امنيّت
و آسايش خلق، و عمران زمين و فراهم ساختن وسائل ترقّي و تعالي براي همگان، ولايت
دارد. امر، امر او و فرمان، فرمان او است. [2] .




علماي کلام، «امامت» را تعريف فرموده اند که: رياست بر کلّيه امور دين و
دنياي مردم است، به واسطه پيغمبر. نواحي شخصيت امام متعدد است وبه اعتبار اين
نواحي، امام لقب خاص دارد. مثلاً يکي از القاب امام خليفة الله است، وقتي از سوي
خدا در نظر گرفته مي شود. وقتي ولي الله خوانده مي شود، بيشتر نظر به وسعت و گسترش
اختيارات و توسعه منطقه نفوذ امر او و اولويّتش بر اموال و انفس و جهات ديگر است.
وقتي او را وصي مي گويند، جنبه اختصاص او به پيغمبر و انتخاب او براي امور مربوط به
پيغمبر و امام سابق و محرميّت او به اسرار و مأموريتهاي خاص، و پاسداري از امانات
مهمّ الهي در نظر گرفته مي شود.

مسأله امامت، از مسائل مهمي است که علاوه بر آنکه خود اصل است، با ساير
عقايد اسلامي مرتبط است و مخصوصاً از اصل توحيد که مصدر اصول ديگر است، مايه و
اصالت مي گيرد، و عقيده توحيد در ابعاد و اقسام متعددي که دارد، خود به خود عقيده
به نظام الهي امامت را طبق برداشتي که شيعه از آن دارد فر مي گيرد، و ميزان و معيار
در تشخيص هر عقيده اسلامي، اين است که به منبع صاف و زلال عقيده توحيد اتصال داشته
باشد.

از باب مثال، عقيده «نبوّت و وحي» بر اساس همين عقيده به توحيد و علم و
حکمت و قدرت خداوند متعال استوار است.

وضع و تقنين قوانين، و تشريع شرايع و احکام، و بالاخره تکليف و الزام مردم
به انجام يا ترک هر کار، فقط سزاوار خداوند متعال است که مالک همه و حاکم بر همه
است، وبه مصالح و مفاسد و ظاهر و باطن و تمام اسرار وجود اين انسان (موجودي که بر
خودش هنوز ناشناخته مانده) عالم و آگاه است. و بالاخره نبوّت از جهت اصل و مصدرش،
وحي خداي يگانه و ارتباط با غيب جهان و صاحب و مالک حقيقي و خالق عالم است. و از
جهت محتوا، تشريعات و اوامر و نواهي و طرحهاي تربيتي الهي براي ترقي و کمال بشر
است، و از جهت وظيفه و تکليف، شخص نبيّ از جانب خدا مأمور و عهده دار ابلاغ آن به
بندگان خدا است. قوانين مختلف و نظامهاي گوناگون، علاوه بر اينکه از منبعهاي غير
اصيل و غير صالح و حاکي از استعلا و طغيان است، در جهت تفرقه و جدائي و تعدد مناطق
نفوذ و موجب استبداد و استضعاف و ساير مفاسد نظامهاي مشرکانه و جاهلي نيز مي
باشد.



» امامت و رهبري




امامت و رهبري نيز در ابعاد متعددش، شعاع و شعبه عقيده توحيد است و بايد
چنانکه عالم تکوين داراي نظام واحد و قوانين واحد است، نظام تشريع و قوانين و اداره
امور مردم نيز طبق آن واحد باشد و چنانکه در آنجا غير خداي يگانه و اراده و تقدير
او مداخله ندارد، در محيط اختيار بشر نيز غير برنامه هاي تشريعي الهي برنامه ديگري
مطرح نشود و احدي خود سرانه و مستبدانه حق مداخله در امور مردم، و امر و نهي حکومت
بر آنها را نداشته باشد.

تمام حکومتها و مداخلات و ولايتها و تصرفات جزئي و کلي بشر بايد به اذن خدا
باشد تا همه در مسير واحد به سوي هدف واحد به حرکت کمالي خود ادامه
دهند.

غير از نظام خدا، همه نظامها طاغوتي، و غير از نظام امامت، همه شرک و طاغوت
پرستي و استعباد وبي احترامي به حقوق انسان و حکمراني بشر بر بشر و استعلا و
استکبار است، که نمونه آن رژيم پليد دو هزار و پانصد ساله شاهنشاهي ايران، و
رژيمهاي سوسياليستي و دموکراسي موجود شرق و غرب است، که از همه اعمال و برنامه ها و
برخوردها و جنگها و حتي صلح هايشان، شرک و استضعاف و سلطه جوئي و نفي حاکميّت و
ولايت خدا آشکار است، در هر يک از اين نظامها به شکلي وبه اسمي ظلم و طغيان و سرکشي
بشر خودنمائي مي کند، وتا اين نظامها بر جهان مسلط باشند وتا در جهان نظام مستمر
امامت که يگانه نظام الهي است استقرار نيابد اين رژيمها و اين نظامهاي مشرکانه اگر
چه اسم و هدفشان را عوض کنند تحميل بر بشر و موجب شدت فشار و تضادهاي اقتصادي و
سياسي و بحرانهاي مختلف و تبعيضات گوناگون خواهند شد.

هم اکنون اين حکومتهاي غير شرعي براي ارعاب ملل ضعيف و حفظ نفوذ ظالمانه
خود در کشورهاي ديگر در هر دقيقه اي يک ميليون دلار [1] صرف مخارج سلطه گري خود مي نمايند
نمونه اين رژيمها در دنياي ما آمريکا و روسيه مي باشند که هدفهاي ضد انساني و
تجاوزشان به حقوق بشر مثل آفتاب روشن است.

اين مظالم آمريکا در ايران، فلسطين و در کشورهاي ديگر مسلمان نشين و غير
مسلمان نشين است، که روي ستمگران بزرگ تاريخ را سفيد کرده است، مظالم روسيّه هم،
براي نمونه: تجاوز آشکارش به کشور ضعيفي مثل افغانستان است، که شب و روز ارتش روس
به مردم آنجا که گناهي غير از مسلماني و دفاع از آب و خاک خود ندارند، يورش مي برد
و از زمين و هوا، مردم را قتل عام و روستاها را ويران و سکنه آنها را آواره
ميسازد.

واقعاً دنياي شرک، دنياي مسخره و مفتضحي است، دشمنان آزادي و حقوق بشر، مثل
کارتر و برژنف، همه تجاوزات و خيانتها را به اسم حمايت از حقوق بشر انجام مي دهند،
سادات و ببرک کارمل و کاسترو، رژيمهاي خود را که وابسته به آمريکا و شوروي هستند،
غير متعهد و غير وابسته مي خوانند، «تيتو» بيش از ربع قرن بر يک کشوري خود را تحميل
کرد وبه مسلمانهاي يوگسلاوي آنچه توانست ظلم و ستم نمود و حتي آنها را از انتخاب
اسمهاي اسلامي براي فرزندانشان ممنوع کرد، همين امروز که مشغول نوشتن اين نوشتارم،
راديو خبر مرگش را داد، برژنف و کارتر هر کدام بر اساس يک سياست توسعه طلبي به دروغ
از مرگش اظهار تأسف مي نمايند.

اين نظامها همه جاهلي است، و رهبران اين نظامها به هر شکل و هر اسم باشند
مستکبر و مشترک مآب مي باشند. نابسامانيهاي دنياي کنوني، به واسطه اين رژيمهاي ضد
خدائي و رهبران جاه طلب و رياست دوست، از حد شرح و بيان خارج است. انقلاب اسلامي تا
سرنگوني تمام اين نظامها ادامه دارد، حکومت و نظام صحيح، واحد و متکي به خدا وبه
قانون خدا است، که نشانيها و علاماتش در قرآن مجيد و احاديث معتبر مذکور، و حضرت
رسول اکرم (ص) و امير المؤمنين علي (ع) عملاً آن را نشان
دادند.

اين حکومت، سلطنت و پادشاهي، و سلطه فردي بر فرد يا افراد ديگر و خود کامگي
و فرمانروائي نيست اين حکومت امامت و مقتدا و اسوه بودن، و خلافت از جانب خدا و کار
براي خدا و براي رضاي او کردن است که بر حسب آياتي مثل: (اني جاعلک للناس اماماً) [2] «من تو را براي مردم امام قرار مي
دهم». و (انا جعلناک خليفة في الارض، فاحکم بين الناس بالحق) [3] «ما تو را خليفه در زمين قرار
داديم، پس ميان مردم به حق حکم کن». و آيه (وجعلنا منهم أئمة يهدون بأمرنا، لما صبروا) [4] «و از ايشان اماماني قرار داديم
که به امر ما هدايت مي کنند...» شأن و موضع و مقامي است که از جانب خدا به بندگان
برگزيده اش اعطا شده است و در تمام اعصار ادامه داشته و خواهد داشت. [5] .

و به اين ملاحظه است که در نظام امامت، وقتي از جانب وليّ امر، خواه شخص
امام يا کساني که از جانب او منصوب و معين شده اند، ويا يکي از فقهاء که در عصر
غيبت نيابت عامّه دارند، امري صادر گردد، بايد اطاعت شود، و مخالفت آن در حکم رد
حکم خدا و شرک به خدا مي باشد و لذا در بعضي تفاسير از آيه شريفه: (فمن کان يرجوا لقاء ربه فليعمل عملاً صالحاً ولا يشرک بعبادة ربه
أحداً) [6] تفسيري شده است که از آن استفاده
مي شود شرک نور زيدن به خدا اين است که در کنار نظام امامت، که نظامي الهي است،
نظامات ديگر و زمامداري ديگران را نپذيرد و براي امامان که رهبران اين نظام بوده و
از جانب خدا ولايت بر امور دارند، شريک قرار ندهد.



پي نوشته ها :

[1] بنا به نقل از سالنامه 1978
انستيتوي بين المللي «پژوهش براي صلح» در استکهلم.

[2] سوره بقره، آيه124.


[3] سوره ص، آيه26.


[4] سوره سجده، آيه24.


[5] رجوع شود به تعليقه «2».


[6] پس کسي که به لقاي (رحمت)
پروردگارش اميدوار است بايد نيکوکار شود و هرگز در پرستش خدا، احدي را با او شريک
نگرداند. (سوره کهف، آيه110).

اما اصل نياز جامعه به رهبري و مديريت، يک امر بديهي است، چون هيچ جامعه اي
بدون رهبر و هيچ کارواني بدون کاروان سالار، هيچ لشگري بدون فرمانده، بقا و دوام
نخواهد يافت، نظام همه امور، در گرو وجود مديريّت صحيح است، لذا هر جمعيتي وقتي
بخواهند تشکيل شوند، در بين خود رئيس و رهبري را انتخاب مي نمايند، و اين مسأله
عملاً مورد اتفاق همه ملل بوده و هست، اگر چه در نوع و شکل آن و فردي يا گروهي بودن
آن تفاوتها و نظرات مختلف دارند.




و اما خصوص نظام امامت و ولايت، پس نياز به آن براي آن است که نظامات ديگر،
هيچ يک مقاصدي را که بشر از يک نظام سالم و عدل انتظار دارد برآورده نمي کنند و در
هيچ يک آنها اصل حکومت اصلح و افضل، و اصل نفي استضعاف و عدم تجاوز به حقوق ديگران،
مراعات نمي شود. نظاماتي که در طرف افراط و تفريط قرار دارند. يا فقط حنبه حيواني
بشر را ملاحظه مي نمايند و حکومت و سازمانهاي آن مانند يک مؤسسه دامداري مدرن،
برآورنده نيازهاي حيواني بشر مي باشند که اگر راست بگويند وبه اين مقدار تعهد خود
عمل کنند (با اينکه عمل نمي کنند) در برابر کار و زحمت و فرمان بري انسانها در
کارخانه و سازمانهاي کشاورزي، خوراک و پوشاک و قرار گاهي به آنها مي دهند، يا چنان
او را آزاد مي سازند که به اسم آزادي، هر عمل ضد شرف و انسانيّت را مرتکب شود. و
براي ثروت اندوزي از هر جنايت و خيانت روي نگرداند. اين حکومتها دنيا را سرگردان، و
بشر را از زندگي نااميد، و در امواج نگرانيها و خطرات و ناآرامي غرق ساخته است که
محصول آن تمدن منهاي انسانيّت کنوني است.

امروزه با اين تحولات بزرگي که پس از چهارده قرن از ظهور اسلام در دنيا
واقع شده و مکتبهاي سياسي و اجتماعي گوناگون که عرضه شده، نواقص و معايب اين نظامها
بيشتر ظاهر شده و معلوم گرديده است که اينها دردهاي واقعي بشر را درمان نخواهند کرد
و يگانه وسيله رفع اين ناآراميها و دلهره ها و تبعيضات، رفتن به پناه نظام الهي
است.

بنا بر اين حاجت به اين نظام، هر روز محسوس تر مي شود و ناکاميها و بي
عدالتيها با اين نظام در حدّي که ممکن است پايان مي پذيرد.

يقيناً بشر پس از اين که از اين نظامات مأيوس شده و همه را آزمايش کرد به
سو نظام امامت روي خواهد آورد، نظام که نمونه آن حکومت متواضع علي و روش علي، و
زندگي حق پرستانه علي و عدالت و تقواي علي، سربازي علي، صراحت لهجه و شجاعت علي،
کار و کوشش علي، پايداري و فداکاري علي است.




نظامي که شرط رهبري آن، عصمت و صلاحيتي است که هر کس از جانب خدا و پيغمبر،
به رهبري آن منصوب شد، واجد اين صلاحيت است و بدون معرفي خدا و پيغمبر، کشف و تشخيص
آن با وسايل ديگر قابل اعتماد نبوده بلکه اکثراً خلاف واقع مي شود

نظام امامت چگونه نظامي
است؟


اين نظام، چنانکه از پاسخ به پرسشهاي قبل معلوم شد، هيچ يک از اين نظامها
نيست و ويژگيهائي که دارد، در هيچ يک از اين نظامها ديده نمي شود. اساس اين نظام،
چنانکه تذکر داديم، اين واقعيت و حقيقت است که مالک همه، و حاکم و سلطان بر همه، و
صاحب اختيار واقعي و حقيقي همه، در همه چيز خدا است; حکومت مختص او است، و قانون و
شريعت و برنامه دولت و حکومت، همه از جانب او بايد تعيين شود. هيچ کس بدون اذن او
حق حکومت ندارد و حتي در منطقه وجود خودش نيز در حدود اذن او اختيار و حق مداخله
دارد. اين نظام سلطه يافتن و سلطه داشتن و زياده جوئي و توسعه طلبي و جاه طلبي و
تأمين منافع يک فرد يا يک حزب يا يک ملت، و تصرف بازارهاي ديگران نيست، فقط فائده و
غرض و فلسفه اي که در اين نظام از حکومت منظور است، اقامه دين، اجراي برنامه هاي
اسلام، و عدالت و امر به معروف و نهي از منکر و ترقّي و رشد فکري و تهذيب و تربيت
نفوس و تکميل افراد در معارف و علم و عمل، و عمران زمين و تأمين رفاه و آسايش تمام
بندگان خدا و متحد کردن مردم است; که قرآن در اين زمينه مي
فرمايد:

(الذين ان مکناهم في الارض أقاموا الصلاة وآتوا الزکاة وأمروا بالمعروف
ونهوا عن المنکر) [1] «آنانکه اگر در زمين، تمکّنشان
بخشيم، نماز بر پاي دارند و زکات دهند و امر به معروف کنند و نهي از منکر
نمايند».

برنامه اين نظام شرعي و الهي و ماهيّت و حقيقتش با آن حکومت ها فرق بسيار
دارد، حقيقتش خلافت الله و برنامه اش احکام الله است.



» حکومت سلطنتي

» حکومت انتخابي




حکومت استبدادي و سلطنتي موروثي همان است که فردي با کودتا يا جنگ و
خونريزي بر ملت و منطقه اي مسلط مي شود، و خود را حاکم بر آن ملت مي خواند و براي
خود اين حق را قائل مي شود که فرزندش را بعد از خود حکومت بدهد تا چيزي را که خودش
نداشت از او به ارث ببرد.

در اينجا هيچ معياري جز هواي نفس پادشاه در بين نيست و چيزي که در آن
ملاحظه نمي شود، مصلحت عموم است. اين يک انتصابي است از جانب کسي که خودش مقامي را
که از آن انتصاب مي کند، غصب کرده است و آنچه را خود ندارد به ديگري مي سپارد;
انتصابي است که به آن، امثال هلاکو و هرمز و محمد رضاي پهلوي و پادشاهان خون خوار و
جلاد و عياش و هرزه و ميگسار و بي شرف روي کار مي آيند. اينان براي اينکه مغلطه
کاري کنند، حکومت را يک موهبت الهي شمردند و خود را «ظل الله» خواندند، اما کسي به
آنها نگفت، يا اگر گفت زنداني يا کشته شد، کسي به آنها نگفت که حکومت موهبت الهي
است و به کساني که لياقت و شايستگي آن را داشته باشند اعطا مي کند، و چنانکه قرآن
مجيد مي فرمايد: (لا ينال عهدي الظالمين) [2] «عهد من به ظالمان نرسد».
ستمکاران به موهبت الهي نمي رسند. کسي به آنها نگفت که آنچه شما مدعي آن مي باشيد و
امثال «بوسوئه ها» براي «لوئي» هاي فرانسه و ديگران براي ديگران گفتند، و خواستند
سلطنت اين خود کامگان را توجيه نمايند و از تنفر طبعي مردم از حکومت سلاطين بکاهند،
موهبت الهي نيست و پاسخ به اين پرسش نمي شود که: چرا افرادي با نداشتن ارزشهاي
انساني و عدم برتري اخلاقي و فضيلت علمي، بايد بر مردم مسلط باشند که مطلق العنان
هر چه اراده مي کنند انجام دهند و امر و نهي و فرمانشان نافذ باشد و مسؤول کسي
نباشند، و کارشان قاعده و قانوني نداشته باشد، و هيچ محکمه اي نتواند آنها را
محاکمه کند و مافوق محکمه و دادگاه باشند؟ چرا آنها سزاوارتر به حکومت از ديگران
هستند؟ و چرا مردم در برابر آنها و در برابر مجسمه و عکس و تمثالشان تعظيم و کرنش
کنند و به حال رکوع و بلکه سجود به خاک بيفتند و آنها را بپرستند تا حدي که خاقاني
بگويد:

اينست همان ايوان کز نقش رخ مردم خاک در او بودي ديوار
نگارستان

و خواجوي کرماني بگويد:

نه کرسي فلک نهد انديشه زير پاي تا بوسه بر رکاب قزل ارسلان
دهد

و چرا و چرا؟

لذا در پاسخ اين چراها اين نظر را اظهار کردند، و آنچه نمي تواند به خدا
نسبت پيدا کند به خدا نسبت دادند، وبه خدا افترا زدند و گفتند سلطنت وديعه الهي است
که به امثال ضحّاک و چنگيز و هلاکو و معاويه و يزيد و ديگر خون آشامان تاريخ اعطا
مي کند. ديگر فکر نکردند که اين افرادي که در طول تاريخ ملل، حکومت يافتند و
جنايتهاي بزرگ و قتل عام شهرها و کشورگشائيها و استعباد و غارت ملل مغلوب را افتخار
خود مي شمردند و از رحم و انصاف به بهره بودند، چگونه مشمول موهبت الهي مي شدند و
اين چه موهبتي است که اين آثار شوم را دارد. اگر طاعون و وبا و سرطان، موهبت باشد،
باز هم اين حکومتها موهبت نيست.

واقعاً قرآن مجيد در يک جمله کوتاه چه رسا و جامع فرموده است: (اني جاعلک
للناس اماماً قال ومن ذريتي قال لا ينال عهدي الظالمين). [3] .

اين حکومتها با نظام امامت در دو قطب مخالف و متضاد قرار دارند، مظاهر
حکومتهاي سلطنتي پاي تخت هائي مثل مدائن و اصطخر و دمشق و بغداد و غرناطه و قاهره،
و آکره روم و اسلامبول و پاريس و پکن و توکيو و لندن تا تهران و اصفهان، و کاخهائي
مانند کاخ اکبر شاه و کاخهاي تيسفون و اهرام مصر و صدها بناهاي تکبر انگيز ديگر است
و مظاهر نظام امامت، مدينه متواضع محمد (ص) و زندگي ساده و بي پيرايش و بي تجمل او،
و کوفه علي و خانه محقري که حتي از اثاث و فرش عادي خالي بود، مي باشد.
[4] .

در جنگ بدر که مسلمانان به تعداد نفرات مرکب نداشتند، پيغمبر نيز مانند
سربازان که به نوبت سوار و پياده مي شدند در نوبت خود پياده مي رفت و هر چه اصرار و
خواهش مي کردند که سوار باشد، نمي پذيرفت. علي (ع) خودش با دست خويش کفشش را وصله
مي زد و لباس وصله دار مي پوشيد و از تشريفات ملوکانه نه فقط بيزار بودند، که سخت
در هراس بودند. داستان دهقانان انبار را با آن حضرت که در نهج البلاغه نيز مرقوم
است بخوانيد تا به حقيقت نظام امامت و برنامه هاي آن تا حدي آشنا شويد.
[5] .

اين نظام به خدا نسبت دارد و بايد به خدا نسبت داده شود، هم موهبت الهي و
هم امانت الهي است، رجال الهي فقط شايسته آن مي باشند که اين امانت به آنها سپرده
شود.

اين حکومت مانند نبوت و رسالت است که با زور سر نيزه و فشار و اختناق و
انتخاب مردم به دست نمي آيد. آنکه سلاطين و رؤساي حکومتهاي مختلف دارند نه موهبت
الهي است و نه امانت او است، محال است که موهبتهاي الهي از قماش اين سلطنتها و سلطه
ها و صدرها و مديرکل ها باشد.

اينها اعتبار ابليسي و دامهاي شيطاني است که در برابر هر حقي باطلي مي سازد
و مردم را از حق منحرف مي کند. نبايد حق را به باطل قياس کرد و انتصاب خدائي را به
انتصاب شيطاني اشتباه نمود، و هر دو را چون انتصاب است بدون توجه به مصدر انتصاب
همانند گرفت. چنانکه ساير نظامات شرعي را نيز نمي توان به اين علت که در برابر آنها
باطلي ساخته اند کنار گذاشت، مثلاً چون عبادت خدا و عبادت بت هر دو عبادت است،
عبادت خدا را ترک کنيم، يا چون به مالکيت مي گويند، يا چون به ازدواج هاي غير شرعي
ازدواج مي گويند، اصل مالکيت و ازدواج، مورد ايراد واقع مي
شود.




حکومت انتخابي نيز بگونه ديگر مفاسد و معايبش کمتر از رژيم هاي استبدادي و
پادشاهي نيست. اين رژيم بر اساس پذيرش اعتبار اکثريت آراء از سوي همه، نظامي است که
مانع از استبداد فردي شمرده شده است و به اصطلاح حکومت مردم بر مردم است و مبنايش
اصالت خود انسان و جدا بودن سياست از روحانيت و دين از دنيا است، در مقابل نظام
اسلام و امامت که مبنايش اصالت حکومت «الله» و جدا نبودن روحانيت از سياست و دين از
دنيا و قانون از وحي خدا است. اساس اين نظام اين است که «دين»، قانون عقيده، سياست،
حکومت و نظام، اخلاق، اقتصاد، و برنامه هاي روح و جسم و فرد و اجتماع
است.

بنا بر اين، نظام دموکراسي و انتخابي به آن معناي مطلقي که در غرب دارد و
به قوه مقننه و قضائيه و مجريه تقسيم مي شود و هيچ شرطي ندارد از نظر اسلام قابل
قبول نيست.

البته پس از آنکه مسأله خلافت پيغمبر (ص) به آن شکل در سقيفه بني ساعده، از
مسير تعيين شده الهي خارج شد، و خواستند به آن صورت مشروع بدهند، مدعي شدند که بر
اساس اجماع است و شوري انجام گرفت و اجماع امّت حجّت و معتبر است. ادعائي که نه
واقعيت داشت و نه با اين نظام دموکراسي و اکثريت مطابقت
دارد.

اجماع اگر اعتبار داشته باشد، اجماع تمام امّت يا اهل حلّ و عقد است، و در
حصول آن شرط است که همه اجماع داشته و متفق باشند و اين غير از اکثريت است که نظام
دموکراسي بر آن متّکي است. بعلاوه اجماعي در موضوع خلافت ابي بکر حاصل نشد، مضافاً
بر اينکه خود او هم اين نظام را عملاً رد کرد، و به نظام انتصابي بشري که مجوز شرعي
نداشت رو آورد و عمر را وليعهد و جانشين خود ساخت. [6] بعداز او هم عمر شوراي شش نفري را
تشکيل داد و از زمان حکومت معاويه به بعد رسماً نظام پادشاهي و سلطنتي بر قرار
شد.

بنا بر اين دموکراسي با توجه به ماهيت و معايت آن، اصالت اسلامي ندارد و
اگر در بعض کلمات ديده مي شود که بر شوري يا بيعت استدلال شده، با ملاحظه بيانات
ديگر که در آنها بالصراحه اين مبدأ رد شده است، بطور مماشات و جدل و براي اقناع و
اثبات حقانيت، حتي طبق رأي و عقيده طرف است، والا در اسلام غير از نظام امامت، نظام
ديگري مطرح نيست که امتداد زمامداري و ولايت پيغمبر است و همانگونه که در حيات
پيغمبر غير از زمامداري آن حضرت نظام ديگري قابل طرح نبود، بعد از پيغمبر نيز همان
نظام و همان ولايت ادامه مي يابد.

و امّا معايب دموکراسي

اول اين است که چون بر مبناي اصالت رأي خود انسان، و عدم تعهّد ديني و عدم
اعتماد به رهنمودهاي الهي است، پشتوانه وجداني و عقيدتي ندارد و چنان نيست که رأي
دهندگان و جداناً خود را مسؤول بدانند که فرد لايق تر و شايسته تر را انتخاب کنند و
تحت تأثير اغراض شخصي و عوامل مختلف قرار نگيرند، و جاه طلبي و علاقه به شخصي يا به
بُرد يک حزب و باخت حزب ديگر، در نامزد شدن نامزدها دخالت نداشته باشد، يا
نمايندگان در اظهار رأي فقط به حق و عدالت نظر داشته باشند.

هرگز چنين نيست. چيزي که در اين مجالس کمتر مطرح است حق و عدالت است و
بهترين نمونه، سازمان ملل است که با اينکه در سطح عالي تر است، اکثر يا همه
نمايندگان در رأيي که مي دهند، ملاحظات خصوصي و جبهه بندي هاي سياسي را مي نمايند.
اگر پيشنهادي را «وتو» مي کنند، اگر سخنراني و داد و فرياد مي نمايند، و براي حقوق
ملتهاي ضعيف دلسوزي مي کنند، غير از بازيهاي سياسي چيز ديگر
نيست.

مثلاً روسيه اگر از فلسطيني ها به ظاهر پشتيباني مي نمايد، يا از جنبش هاي
به اصطلاح آزادي بخش حمايت مي کند، غرضش نه آزادي فلسطين و نه رهائي ملت هاي مستضعف
است بلکه براي اين است که آمريکا را بکوبد و نفوذ خود را گسترش دهد. اگر اسرائيل
جزء اقمار روس بود حکومت روسيّه همين عمل آمريکا را با مردم فلسطين مي کرد و همچنين
آمريکا اگر تجاوز نظامي روسيه را به افغانستان محکوم مي کند و سر و صدا راه مي
اندازد و خروج فوري نظاميان روسيه را از افغانستان مي خواهد نه به خاطر ملت ستم
ديده افغانستان و مظالمي است که نظام حاکم بر روسيه در آنجا مرتکب مي شود، بلکه
براي اين است که منافع خودش را در خطر مي بيند و الا خودش هر کجا لازم باشد به همين
عمل روسيه بلکه بدتر از آن دست مي زند.

غرض اين است که از اين سازمانهاي بين المللي معلوم مي شود که وقتي نظامي
پشتوانه ايماني و عقيدتي نداشته باشد، بازيچه دست مفسدين و متجاوزين مي
شود.

دوّم از معايب دموکراسي اين است که رأي اکثريت، خواه حزبي باشد يا غير
حزبي، هميشه موافق مصلحت نيست، بلکه غالباً رأي اقليتها اگر وابسته نباشند به صواب
نزديک تر است، خصوصاً اگر از جهت کيفيت بيشتر مورد اعتماد باشند مثل اينکه در يک
مسأله سياسي يا حقوقي، متخصصان سياست و حقوق رأيشان با اينکه در اقليّت مي باشند،
مخالف اکثريت باشد.

سوّمين ايراد بر اين رژيم اين است که اگر اکثريّت مثلاً هشتاد در صد رأي به
نظام اکثريت و به اصطلاح حکومت مردم بر مردم دادند و بيست در صد مخالف بودند، چه
مجوزي براي تحميل رأي هشتاد در صد بر بيست در صد ديگر خواهد بود، و به فرض که صد در
صد افراد جامعه اي نظام اکثريّت و هر نظام ديگر را پذيرفتند، چرا افرادي که بعد بن
سن بلوغ مي رسند، در صورتي که در اقليّت باشند، محکوم به قبول آن نظام
باشند؟

اين خود استبداد و استضعافي است که اگر چه مفاسد استبداد مطلق را ندارد، جز
به عنوان دفع افسد به فاسد نمي توان آن را پذيرفت. با اينکه دفع افسد به فاسد، در
صورتي منطقي و عقلائي است که چاره منحصر به فرد باشد، در صورتي که با وجود نظام
کامل شرعي و الهي هيچگونه ناچاري در قبول اين استبداد و استضعاف
نيست.

چهارم، اين است که در نظام اکثريت، مسأله اکثريت حقيقي و آراي اکثريت افراد
مطرح نيست و به هيچ وجه اعتماد و اطمينان به حصول اين جهت فراهم نخواهد شد، زيرا در
نظام اکثريت که مثلاً نود در صد يک جمعيت ده ميليوني به آن رأي داده باشند، اگر
حزبي هم باشد و تک حزبي هم نباشد و دو حزب يا بيشتر داشته باشند وبه اکثريت نسبي يا
مطلق، يکي از احزاب در انتخابات پيروز شوند، اين پيروزي در صورت اکثريت نسبي، مربوط
به اکثريت جامعه نيست، و در صورت اکثريت مطلق هم در بعض صورتش، با توجه به اينکه در
اصل نظام، آراي موافق به صد در صد نرسيده باشد، اکثريت حاصل نمي
شود.

در نظام تک حزبي نيز همين اشکالات هست و در آراي مجالس و کنگره ها و شوراها
نيز اين اشکالات بيشتر است و گاه مي شود رأيي که در کل و با احتساب آراي رأي
دهندگان به هر نماينده اي که کاملاً در اقليّت است، به صورت اکثريت قانونيّت پيدا
مي کند و حاصل اين است که در اين نظام اکثريت و شورايي، و به اصطلاح دموکراسي نيز
رأي اکثريت واقعي غالباً به دست نمي آيد.

و اگر فرض شود که رأي اکثريت به مصلحت نزديک تر است (با اينکه هميشه چنين
نيست) در اين نظام رأي اکثريت واقعي ملاک اعتبار نيست، و إلاّ بايد آراي نمايندگان
در اندازه اعتبار، به کثرت و قلت انتخاب کنندگان آنها مربوط باشد، بنا بر اين در
اکثريتي که مي گويند و حکومت مردم بر مردمي که از آن دم مي زنند، مسأله اکثريت
واقعي معيار نيست، چنانکه رسيدن به مصلحت واقعي و حکومت اصلح نيز مورد نظر نيست.
بلکه معيار، يک اکثريت قرار دادي و اعتباري است که به عذر ضرورت آنهائي که آن حکومت
و نظام را مي پذيرند، قبول مي نمايند، با اينکه معلوم و يقين است که در بسياري از
موارد بلکه اکثر موارد مخالف اکثريت مي شود و به اين ترتيب از نظام و رأي اکثريت به
نظام و رأي اقليّت مي روند.

پنجم اين است که اگر انتخابات آزاد باشد، و دولت هيچگونه مداخله اي در
انتخابات ننمايد از اعمال نفوذهاي ديگر و مداخله ساير متنفذّين، مثل صاحبان
کارخانجات و نويسندگان حتي خوانندگان و نوازندگان، و بلکه در بعض کشورها فواحش،
مصونيت نخواهد داشت و بالاخره دموکراسي و انتخاب، بهر شکل که باشد، اطمينان بخش
نيست، بلکه چنانکه مي بينيم تقلب و تزوير و تبليغ و اغفال انتخاب کنندگان در آن
رايج است که ماجراي «واترگيت»، يکي از نمونه هاي بارز آن است. حتي طبق بعضي روزنامه
ها، براي انتخاب «نيکسون» رئيس جمهور اسبق آمريکا از نفوذ فواحش در مشتريانشان نيز
استفاده شده بود.

ساير کشورها نيز وضعي مشابه آمريکا يا بدتر از آن دارند. چندي پيش بود که
هيئت حاکمه انگلستان به کثيف ترين آلودگيهاي شهواني که موجب فاش شدن اسرار سياسي، و
رسوائي حکومت شد متهم گرديد، تا حدي که پيشنهاد شد براي هيئت حاکمه که دست بردار از
فحشاء نيستند، فواحش و فاحشه خانه هاي خصوصي تهيه کنند تا تحت کنترل باشند، و اسرار
سياسي در معرض دستبرد فواحش جاسوس قرار نگيرد.

اينگونه است وضع انتخابات دموکراسي، در به اصطلاح دموکراسي ترين ملتها; و
اين است شرافت و فضيلت کساني که در انتخابات آزاد آنجاها انتخاب مي شوند که بيش از
اين محتاج به بيان نيست. روز به روز ماهيّت اين نظامها و رژيمها و مکتب هاي غير
الهي و ناتواني آنها از نجات دادن بشر از نابساماني ها بيشتر مي شود، و شرق و غرب
با مکتبهاي مادّي و الحادي و سياستهاي ضد بشري بهتر شناخته مي شوند و بشريّت به سوي
گم گشته خود روي مي آورد و انتظار يک انقلاب بزرگ جهاني و اسلامي را مي کشد که او
را از اين سلطه هاي فرعوني و از اين رژيمهاي به اسم دموکراسي يا انقلابي و
سوسياليستي نجات بخشد.

منشور سازمان ملل حرف است چون نيستش حقيقت و مبنائي

آوازه عدالت و آزادي اسم است و هيچ نيست مسمائي



پي نوشته ها :

[1] سوره حج، آيه41.


[2] سوره بقره، آيه124.


[3] سوره بقره، آيه124.


[4] در سفينه، از سويد بن غفله روايت
کرده است که گفت: بعد از اينکه مسند خلافت به ظاهر نيز به وجود علي (ع) زينت يافت و
بيعت به آن حضرت انجام گرفت، شرفياب حضور او شدم. روي حصير کوچکي نشسته بود و در
خانه چيز ديگري (از اشياء و اثاث و لوازم) نبود. عرض کردم: يا امير المؤمنين، بيت
المال در دست تو است و در خانه تو چيزي که خانه به آن نياز دارد نمي بينم؟ فرمود:
پسر غفله، خردمند، در خانه اي که از آن منتقل خواهد شد اطاقي براي خود فراهم نمي
کند. ما را خانه امني است که بهترين کالاهايمان را به سوي آن فرستاده ايم و خودمان
نيز پس از اندک زماني به آنجا مي رويم.

[5] رجوع شود به تعليقه «3».




[6] در اينجا با اينکه او بيمار بود،
کسي مانع از وصيّت او نشد و «حسبنا کتاب الله» نگفت، بلکه پيش از آنکه بگويد، چون
بيهوش بود، عثمان از پيش خود، اسم عمر را نوشت و من نمي دانم ابوبکر به هوش آمد يا
نه. آنها مي گويند به هوش آمد، عثمان گفت: «من عمر را نوشتم» او هم تصديق کرد.

چنانکه بر حسب آيه (انما أنا بشر مثلکم يوحي اليّ) [1] (اي رسول ما به مردم بگو) «همانا
من مانند شما بشري هستم که به من وحي مي رسد». وآيات ديگر، پيغمبر بشري است که به
او وحي مي شود و معجزه و خصائص ديگر دارد، امام نيز بشر است.

برخي گمان مي کنند اگر قبول کنند که بر پيغمبر يا امام، علم غيب
[2] و علوم لدنّي ديگر، و معجزه و
کرامت و مقامات و خصائص، عطا شده و آنان واجد کمالاتي بوده اند که ديگران به آن
کمالات نرسيده اند و ارواح و طينت و جوهر وجودشان را صاحب کمالات، و مورد عنايات
بيشتر بدانند، با انسانيّت آنها منافي است، زيرا اين کمالات در مافوق انسان قابل
قبول است نه در انسان و انسان ما فوق.

ولي اين گمان صحيح نيست، و منشأش جهل به کمالات انسان، و مراتب انسانيّت
است. لذا بسا شخص نا آگاه فضيلتي را در کسي مي بيند و چون در انسانهاي متعارف يا
آدمهائي که در محيط خود يديه، آن چنان فضيلت و کمال و شخصيت نديده و حدود کمالات
انسان را هم بيشتر از آن تصوّر نمي کرده، او را مافوق انسان مي شمارد. مثلاً عيسي
بن مريم، که بدون پدر و بطور خارق العاده متولد شده انسان است و انسان مافوق، ولي
آدم جاهل او را مافوق انسان گمان مي کند، و پسر خدا مي
شمارد.

همچنين اختصاص بعضي انسانها به وحي و به علوم لدنّي، و به معجزات و کرامات
و کمالات و ملکات عالي انساني، مثل رسول اکرم (ص) و ائمه طاهرين: موجب غلو بعضي در
حق آنها شده، که گمان مي کنند اين مراتب و مقامات، خارج از مرز انسانيّت است; ولي
اگر مقام انسانيّت را بشناسند و امکان وسيعي را که انسان در ترقّي و تعالي مادّي و
معنوي و تقرّب به درگاه الهي دارد مي شناختند، انديشه غلو در آنها پيدا نمي شد، و
به جاي اين انديشه ها سعي مي کردند که خودشان نيز در اين آسمان آزاد انسانيّت به
پرواز در آيند، و به حديث شريف مروي از حضرت صادق (ع) که در توصيف انسان مي فرمايد:
«الصورة الانسانية هي أکبر حجة الله علي خلقه وهي الکتاب الذي کتبه الله
بيده» [3] توجه
نمايند.

از سوي ديگر بعضي به عکس براي اينکه اين مقامات را ما فوق انسان تصور مي
نمايند، و انبياء و اولياء را بشر مي دانند و از بيم اينکه مبادا قبول اين درجات
براي آنها غلو باشد، حقايق مسلّم را انکار کرده و در فضايل و خصايصي که به موجب
تواريخ و احاديث معتبر و ادعيه و زيارات ائمه: ثابت است، اظهار شک و ترديد مي
نمايند.

انصاف اين است که اين دو گروه هر دو در اشتباه افتاده و از جهل به مقامات
انسانيّت، که از آن جمله مقام امامت و ولايت و خليفة اللهي است، در دو طرف افراط و
تفريط واقع شده اند.

گفته نشود: اختصاص بعضي افراد، به بعضي کمالات و مقامات و علوم لدني و تصرف
در عالم تکوين بر چه معيار است و چرا بعضي مشرف به اين مقامات شده و بعضي از آن
محروم هستند؟

زيرا گفته مي شود:

اولاً اين مسأله مربوط به قضا و قدر الهي است که بشر نمي تواند بطور همه
جانبه و فراگير از آن مطلع شود، و وقتي فعلي به خدا نسبت داده شود، جاي چون و چرا
نيست: (لا يسئل عما يفعل وهم يسئلون) [4] «او (خدا) هر چه مي کند بازخواست
نشود ولي خلق، از کردارشان بازخواست مي شوند». ما ايمان به قضا و قدر و اندازه
داريم و همانطور که قرآن مي فرمايد: (ما تري في خلق الرحمن من تفاوت) [5] «در نظم خلقت خداي رحمان هيچ بي
نظمي و نقصان نخواهي يافت»، ولي از مقدار و تفصيلات و جزئيات اين امور آگاهي
نداريم، که مثلاً چرا اين بهره اش از هوش و فهم اين مقدار است، و آن ديگري بيشتر
است؟ چرا اين، چنين است و آن، چنان؟ چرا اين نبات ميوه اش تلخ است و آن شيرين؟ چرا
و چرا؟ از اينگونه سؤالها ميليونها و ميلياردها هست که اگر چه بطور کلّي از همه مي
توان پاسخ داد، امّا بالخصوص به بيتشر آنها جواب نمي توان داد، مگر اينکه انسان به
تمام علوم و علل و معلولات آگاهي داشته باشد.

اجمالاً نمي شود گفت، و نبايد گفت که چرا کوه دريا نشده يا دريا صحرا نشده،
يا اين بدينسان خلق نشده و آن بدانسان، که هر چيزي را اگر خدا چيزي ديگر مي آفريد،
چيز ديگر بود و آن چيز نبود، و اگر همه را يک چيز آفريده بود يا به يک شکل و يک نوع
خلق کرده بود همه را نيافريده بود و عالم بدون اين فرقها و «اين نه آني» ها، ناقص
بود و اين کمالات و اين نظام به وجود نمي آمد.

و ثانياً خدا در جواب اين ايرادها، که از جهل به اوضاع عوالم و شرايط و
مقتضيات و غرور آدمي به اندک مايه اي که در فهم و علم پيدا مي کند مي گيرد، مي
فرمايد: (الله أعلم حيث يجعل رسالته) [6] که بيانگر اين است که محل اين
عنايات و سزاوار به اين الطاف، اين افراد هستند و خدا خود دانا است که رسالت خود را
چگونه و در کجا و به چه کسي بسپارد هر چند ما ندانيم که چگونه آنها محل اين افاضات
شده اند.

و ثالثاً ممکن است در مسيري که براي هر موجودي بين مبدأ و منتهي هست، اوضاع
و شرايط فقط براي افراد خاصي مناسب شود که استعداد قبول اين مواهب را داشته باشند.
مناسبات بسيار، از وراثت و پاکي و پاکدامني آباء و اجداد و اسباب و موجبات اختياري
و قهري، باعث مي شود که يک فرد ظرفيت قبول افاضات بيشتر را داشته باشد که چون بخل
در مبدأ فياض نيست، به او افاضه مي شود، مثل اينکه علل و اسباب طوري جور مي شود که
يک درخت بيشتر ميوه بدهد.

در عين حال اين مسائل، اتفاقي محض نيست، بلکه عالم طبيعت و جهان مادّيت و
تأثير و تأثر، اين اقتضا را دارد، و اين عالم با اين تأثير و تأثرها به ارده خدا،
اين چنين منظم مي شود که يکي پيغمبر، ويکي امام، يکي مقتدي و ديگري مقتدا، يک عضو
چشم، يک عضو ابرو و ديگري زبان و ديگري مغز مي شود. هر طور که باشد اعضاء و جوارح
ديگر، حتي چشم و زبان و گوش، بايد به فرمان مغز و در واقع به فرمان روح و عقل
باشند. هر چند مادّه اي که چشم و مغز از آن ساخته شده در اصل يکي باشد و ما نفهميم
يا گمان کنيم که بدون هيچ امتياز و علّتي مغز و چشم از يک نوع سلول آفريده شده
باشند، اما احتمال مي رود که در نظام اسباب و مسبباتي که به اراده خدا در اين عالم
بر قرار است، اين سلول بايد مغز شود و آن، زبان يا پوست
گردد.

همينطور افراد نيز چنين هستند، يک فرد قابليّت آن را دارد که امام باشد و
از هنگام ولادت قابليت قبول فيوضات غيبي را دارد و يک فرد اين اقتضا و قابليّت را
ندارد، که نمي شود پيغمبر و امام بشود. چنانکه کور نمي تواند اشياء را ببيند، ولي
در عين حال همه در مسير حرکت بسوي نهايت کمالي که دارند مختارند و مي توانند به آن
برسند، چنانکه همان پيغمبر و امام مي توانند مرتکب مخالفت خدا شوند، ولي نمي شوند و
چنانکه افراد عادي مي توانند بعضي حرکات را در انظار مردم بنمايند، ولي يک حالي در
آنها هست که آن حرکات را در ملا عام و در خيابان انجام نمي دهند، اگر چه در معرض
گناه و ترک سير و کمال قرار گرفتن مردم عادي بيشتر باشد، که به حسب عادت، مبتلا به
معصيت شوند، ولي دسته اول هم مسؤوليّت بيشتر و سنگين تر دارند و «حسنات الابرار
سيئات المقربين» کار آنها را دشوارتر کرده است، لذا پيغمبر اکرم (ص) روايت است که
فرمود:

«شيبتني هود وأخواتها الحاقة والواقعة وعمّ يتساءلون وهل آتيک حديث الغاشية
[7] مرا سوره هود و سوره هايي نظير آن
مانند: الحاقّه، واقعه، عمّ يتساءلون و هل اتي پير ساخت».

وبه هر حال اين ايرادها وارد نيست که کسي بگويد امام و پيغمبر اشرف از
ديگران نيستند، چون از کودکي مورد عناياتي بوده اند که ديگران مشمول آن نبوده اند.
يا اينکه بگويد: «سلب اين مقامات و عنايات از آنها، اثر کوشش و تلاش خودشان را در
کمالاتي که کسب کرده اند بيشتر نشان مي دهد» زيرا واقعيات و عينيات، اموري نيستند
که به طرح و ترجيح ما از آنچه واقع شده تغيير نمايند، به هر حال در ميدان عرض وجود
و پرسش و فرمانبري خدا، اختيار و غرائز مختلف از آنها سلب نمي شود، و آنان هم مثل
ديگران مکلف و بلکه تکليفشان دشوارتر و مسؤوليتهايشان به مراتب بزرگتر
است.

ورابعاً چنانکه اشاره شد بحث در اين مسائل بي نتيجه است و از اين تجاوز نمي
کند که بگوئيم ما بالفطره شرافت و کامل تر بودن نبات را بر جماد و حيوان را بر نبات
و انسان را بر حيوان و عالم را بر جاهل مي دانيم، چنانکه کامل تر بودن يک فرد نابغه
را بر ديگران مي دانيم. اين حرف بي معني است که کسي بگويد نبات خود نبات نشده و
جماد نمي توانسته است نبات شود، پس اين چه شرافت و فضيلتي است که نبات بر جماد و
انسان کامل و خوش فکر بر انسان کوتاه فکر دارد. زيرا جوابش اين است که اين همين
شرافتي است که درک مي کني; اگر مي تواني آن را نکار کن و بگو حيوان از انسان اشرف
است، و شخص کم حافظه از آدمي که در حافظه نابغه است افضل
است.

زيبائي اين عالم و کمال اين عالم به همين اوضاع است، ما نبايد کُميت انديشه
را در اين پرسش ها بکار اندازيم و خود را با عدم صلاحيّت، معترض معرفي کنيم، بايد
زيبائي مجموع اين عالم را، با اين اجزاء و نقش هر يک را بررسي نمائيم، بايد از اين
مخلوقات متنوع استفاده کنيم، در اين مسائل هم همين روش را بايد داشته باشيم. قابل
انکار نيست وجود افراد ممتازي که صلاحيت تلقي وحي و فوق العادگي هاي حيرت انگيز
داشته که حتي در کودکي در گهواره سخن گفته، و حکمت يافته و به مقام نبوّت و امامت
رسيده اند. وجود اين افراد نخبه و کانون نورانيّت و جمال، در سازمان هدايت بشري
لازم است، ما بايد از نورانيّت آنها و از هدايت و نعمت رهبري آنها استفاده کنيم. از
کارشان، از گفتارشان، از روششان سر مشق بگيريم و به صلاحيّت و اختصاص آنها به رهبري
و اختصاص رهبري به آنها معتقد باشيم و به فضيلتشان بر ديگران معترف باشيم. چنانکه
امير المؤمنين (ع) در شأن آل محمد: فرمود:

«هم أساس الدين وعماد اليقين اليهم يفيء الغالي، وبهم يلحق التالي، ولهم
خصائص حق الولاية وفيهم الوصية والوراثة [8] آنها اساس و پايه دين و ستون
ايمان و يقين هستند دور افتادگان از راه حق به آنان رجوع کرده و واماندگان به ايشان
ملحق مي شوند و خصائص امامت در آن جمع و حق ايشان است و بس، و در باره آنان وصيت
وارث بردن ثابت است».

و در ضمن يکي از نامه هائي که براي معاويه فرستاده مرقوم فرموده
است:

«فانا صنائع ربنا والناس بعد صنائع لنا [9] ما تربيت يافته گان پروردگارمان
هستيم و مردم بعد از آن تربيت يافته ما هستند».

وخامساً ممکن است تمام يا بعضي از اين عطيّات و افاضات به مناسبت عوالم قبل
از اين عالم، و پذيرش هائي باشد که در آن عوالم غيب و ارواح، از فرمان خدا و قبول
اين موهبتها و امانات الهي داشته اند. چنانکه در حديث است که از پيغمبر اکرم (ص)
سؤال شد:

«بأي شيء سبقت الانبياء وأنت بعثت آخرهم وخاتمهم؟ فقال: اني کنت أول من آمن
بربي، وأول من أجاب حيث أخذ الله ميثاق النبيين، وأشهدهم علي أنفسهم ألست بربکم
فکنت أنا أول نبي قال بلي فسبقتهم بالاقرار بالله عزوجل [10] بعضي از مردم قريش به رسول خدا
(ص) عرض کردند به چه سبب رتبه شما از پيامبران ديگر پيش افتاد در صورتي که در آخر و
پايان آنها مبعوث گشتي؟ فرمود: من نخستين کسي بودم که به پروردگارم ايمان آوردم و
نخستين کسي بودم که پاسخ گفتم، زماني که خدا از پيغمبران پيمان گرفت و آنها را بر
خودشان گواه ساخت که مگر من پروردگار شما نيستم؟ در آنجا من نخستين پيغمبري بودم که
گفتم: چرا پس در اقرار به خداي عز و جل بر آنها پيشي گرفتم».



پي نوشته ها :

[1] سوره کهف، آيه110.


[2] در موضوع علم غيب، به کتاب «فروغ
ولايت» نوشته نگارنده و کتابهاي ديگر مراجعه شود.

[3] تفسير صافي، سوره بقره، ذيل آيه
«ذلک الکتاب...» صورت انساني بزرگترين حجت خاوند است بر مخلوقاتش و اين (صورت
انسانيه) کتابي است که خداوند با دست خودش نوشته است.

[4] سوره انبياء، آيه32.


[5] سوره ملک، آيه3.


[6] سوره انعام، آيه124.


[7] مجمع البيان طبرسي / ابتداي تفسير
سوره هود.

[8] نهج البلاغه صبحي صالح / خطبه
دوم.

[9] نهج البلاغه / بخش نامه ها /
رقم28.

[10] اصول کافي / ج2 / ص8 / رقم1 ـ
اصول کافي ترجمه مصطفوي / ج3 / ص16.

علم به اينکه پيغمبر اکرم (ص) وصي و خليفه و امام و وليّ امر بعد از خود را معين
فرموده است تا تحت رهبري او، انقلاب و رسالت اسلام امتداد يابد، و با توجه به اينکه
براي احدي دعواي تعيين و نصب الهي به خلافت، غير از امير المؤمنين و ساير ائمه عترت
و اهل بيت رسالت: نشده است، ثابت مي شود که خليفه و جانشين و رهبر انقلاب اسلام و
معلم اول و اول معلم و استاد يگانه اين مکتب بعد از حضرت رسول اعظم (ص) علي، و پس
از آن ساير ائمه: مي باشند.

آيات کثيره قرآن مجيد که بر ولايت و فضائل علي (ع) تفسير شده و احاديث و
نصوص متواتر مثل حديث غدير، و احاديث ثقلين، و احاديث امان و احاديث سفينه، و يوم
الدار و صدها و بلکه هزارها حديث معتبر ديگر، بر اين مطلب صراحت دارند، که هر کس
بخواهد در حدودي بر کثرت اين احاديث و استحکام ارکان نظام امامت، چنانکه شيعه معتقد
است، مطلع شود، مي تواند به کتابهائي مثل دوره «عبقات» و «الغدير» و «دلائل الصدق»
و «احقاق الحق» و «بحار الانوار» مراجعه نمايد.

و اما اينکه چند نفر به امامت منصوب و معرفي شده اند، علاوه بر آنکه در طي
همان احاديث بسياري که ارتباط با خلافت و امامت علي (ع) وارد است، اين موضوع، يعني
عدد ائمه: مطرح و منصوص است. بالخصوص روايات بسيار از حضرت پيغمبر (ص) بر عدد آنها
دلالت دارد، که براي اينکه کثرت احاديث از طريق اهل سنت معلوم شود کافي است بگوئيم
تنها در «مسند احمد» سي و چهار حديث از جابر بن سمره و در «صحيح مسلم» هشت حديث
روايت شده است، که با کمال صراحت دلالت دارند بر اينکه عدد ائمه و خلفاي پيغمبر (ص)
دوازده نفر است [1] بنا بر اين، شخص مومن به پيغمبر
(ص) نمي تواند عدد ائمه و خلفا را بيشتر يا کمتر از اين بگويد و اينجا است که
برادران اهل سنت اگر منصفانه بينديشند، راهي جز قبول مذهب شيعه که موافق اين احاديث
است، و اين احاديث جز بر آن قابل انطباق نيست، نخواهند يافت.



پي نوشته ها :

[1] بعضي از علماي اهل سنت پيرامون
اين احاديث بخصوص کتاب نوشته اند، مثل محمد معين سندي که کتابي دارد به نام: «مواهب
سيّد البشر في الائمة الاثني عشر».